NEDERLAND IS HET PLATFORM GEWEEST VOOR DE LANCERING VAN HET SCHILDERWERK VAN DEZE KUNSTENAAR. IN SPANJE HEEFT HET AL BELANGRIJKE SUCCESSEN BEHAALD, EN ONS GEPLAATST IN EEN MODERNE FIGURATIE DIE VEEL INTERPRETATIES TOESTAAT.
TEKST: ROCÍO RUIZ-JARABO / FOTO'S: MANUEL BLANCO, KINA MARULL
Rosendo Alvarez ontving ons in zijn schilderatelier in Madrid. Zijn kunstenaarsatelier waar hij zijn ideeën in verrassende, kleurrijke composities van unieke creatieve kracht tot uiting brengt.
Rocío: Jij bent altijd in de dubbele betekenissen, toch? Nou, meer dan in dubbelheden en plooien, in verborgen betekenissen, nietwaar?
Rosendo: Ja, het teken en de betekenis. Wat het fysiek is en tot welke groep het behoort, nietwaar? Ik bedoel met het teken: de groep auto's "is een auto", maar dan is de betekenis van elke auto anders, en de relatie tussen de twee, nou dat leidt tot heel verschillende definities: een auto kan een caravan zijn.
Rocío: Het kan ook een salon zijn...
Rosendo: Ja, het kan ook een salon zijn... Zelfs een plek om te slapen... Ik weet het niet, hier hebben ze een rommelmarkt, hier naast. Ze openen de auto, en het wordt een winkel! Een schoenententoonstelling! Van pantoffels tot hoge kleding!
Rocío: Of een kleedkamer!
Rosendo: Ja.
Rocío: Dit is ook een beetje het bepalende van de objecten, nietwaar? Objecten brengen een realiteit met zich mee, die het karakter van de ruimte bepaalt. De architecturale ruimte geeft het gebruik aan, zelfs het karakter van dat gebruik, en wat erin wordt geïnstalleerd geeft het karakter van wat er wordt geleefd, hoe er wordt geleefd, hoe het "dat gebruik" wordt gebruikt. Zo ontstaat er een context rondom en vanuit het object; niet andersom.
Rosendo: Natuurlijk, natuurlijk, niet andersom. Daarom zeggen ze "we gaan de kamers aankleden", en natuurlijk, de architect creëert een ruimte, maar wat is een ruimte? Het is geen sfeer, de architect creëert niet de sfeer van de ruimte, eigenlijk. Nou, hoe een ruimte is, kan veel invloed hebben, als de kamer een raam van 2x2 m heeft, dan heeft het natuurlijk invloed, maar zelfs dan, de objecten die je plaatst zijn... Het is het deel dat de verandering van die lege ruimte produceert, die vult, die animeert.
Rocío: Het introduceert de tijd in de ruimte, nietwaar? En in jouw werk? Wat interesseert je meer, de ruimte of de objecten?
Rosendo: Nou, allebei, ik wil dat de objecten een ruimte hebben waar hun volume te zien is, en soms wil ik helemaal geen volume, dus het hangt allemaal af van wat op dat moment interessant is, Soms is er geen ruimtelijke referentie, die wordt gegeven door het object zelf. Het is ook een idee van eenzaamheid, maar ook van moed. Men is alleen. Maar als men alleen is, verwijst men niet alleen naar zichzelf, maar naar zichzelf met attributen die anderen niet hebben. Jij hebt drie stoelen, behalve een kleur. De indruk is totaal anders. Er wordt een nieuwe definitie gecreëerd voor degene die het ziet. Het introduceren van verschillen halverwege tussen twee tekens opent de deur, laat jou dingen bedenken. Een stoel hoeft niet per se een stoel te zijn, het kan zijn wat jij vindt of wat het voor jou betekent. Het is toegestaan. Een andere manier om het object zelf te denken.
Rocío: Ja, in plaats van de creativiteit te richten op het creëren van nieuwe vormen voor bekende objecten, vertegenwoordig je ze op de meest bekende manier, en wijs je op een erkenning van nieuwe dingen in dat bekende object, nietwaar? Je richt je meer op de creatieve oorsprong dan op de duizend manieren waarop deze wordt gerepresenteerd, toch?
Rosendo: Natuurlijk!
Rocío: Je benadrukt de vele lezingen die er zijn van het object zelf, in plaats van de vele vormen waarin een object kan bestaan. Rosendo: Ja, de veelvoudigheid ervan, dat is waar!
Rocío: Je maakt zeer doelbewust gebruik van de formele taal, nietwaar? Een superlatieve relatie tussen wat het object vertegenwoordigt door de definitie van zijn naam, en wat het oproept, voorbij de grens van zijn naam, nietwaar? Er zou een woord moeten zijn voor de functie, een woord voor het mentale gebruik, en een woord voor de emotionele mogelijkheid. Twee woorden in hetzelfde object. Nou, misschien is dat de functie die een bijvoeglijk naamwoord vervult, nietwaar? Het kwalificeert en oordeelt in zijn hechting aan de naam.
Rosendo: Het zijn altijd relaties, bijvoorbeeld in de serie van de verzamelaarskamers zijn er historische en esthetische relaties. Er is het idee van bezit daartussen..., het is interessant.
Rocío: Er kan bezit zijn, en er kan ook een drang zijn om te onderzoeken, om de duizend manieren te zien waarop dat suggestieve object kan worden bekeken, elke dag of op verschillende tijden, door jouw interactie ermee. Rosendo: Verzamelaars zijn geweldig omdat ze verder kunnen kijken dan de eerste indruk. Of het tegenovergestelde, de eerste indruk is zo overweldigend dat je die in herinnering wilt houden, vers, zodat de aanwezigheid ervan je helpt die eerste indruk te onthouden.
Rocío: Welke evolutie heeft jouw werk doorgemaakt?
Rosendo: Ik begon met interesse in het architecturale, ging door met wat transparanties, die de doorlaatbaarheid van het figuratieve onderzochten, op weg... bijna om te verdwijnen in de kleur en textuur van het abstracte, van een materiaal, of van een achtergrond...
Rocío: Als fossielen, materie in intersectie... Vervaagde figuren, objecten en muren doordrenkt van de aanwezigheid waarin ze elkaar overlappen.
Rosendo: Ja... toen kreeg ik meer interesse in het figuratieve. Dit met schaduwen en stoelen... Het is een andere dubbele taal. Van het vaste en het beweeglijke. Hetzelfde object brengt verschillende dingen voort, zonder te bewegen.
Rocío: Het lijkt er ook op dat je de relatie tussen de afwezigheden schildert, nietwaar? Het lijkt een dialoog tussen de situatie die elke stoel heeft.
Rosendo: Ik schilder wat er overblijft van iets, het spoor van een handeling. De twee stoelen symboliseren twee werelden, de dialoog tussen twee verschillende wereldbeelden... Zoals het in het echte leven gebeurt. Het zijn de realiteiten, ze zijn talrijk maar zijn in dezelfde realiteit. Deze, de geblokkeerde gangen, en kamers... Dit behoort tot een serie over de oncommunicatie, duidelijk. Een gang wordt gebruikt als een communicatiemiddel. Door het te blokkeren met een barricade, wordt de communicatie verbroken en wordt ook gesproken over de kwetsbaarheid. Er zijn relaties waarin je kunt gaan, binnenkomen, of niet. Het hart is als een Chinees theepotje, zo fragiel is het menselijk hart, en menselijke relaties ook. Ze omvatten veel, maar kunnen plotseling breken, en klabam!
Rocío: Ja, en dan kun je de stukjes weer aan elkaar lijmen, en daarmee heb je dezelfde relatie als voorheen, maar met imperfecte stukjes, de aanvaarde imperfectie, hersteld als een vorm om mee om te gaan, om te verbeteren. En de boeken, zo aanwezig in jouw serie "Schijnbare Stabiliteit"?
Rosendo: De boeken. Omdat het een zeer symbolisch element is. Tot nu toe hebben ze het idee van culturele traditie overgebracht. Niet meer, maar tot nu toe wel, toch? Daarom in de schilderijen van de balansen... Het is een geblokkeerde gang, ook de kamers zijn op sommige manieren geblokkeerd Dus, een geïsoleerde kamer is op een meer gepersonaliseerde manier, nietwaar? Omdat iemand wil dat het geïsoleerd is, geblokkeerd. Een gang is een ongepersonaliseerde obstructie, een kamer niet. Dingen veranderen, en het evenwicht moet worden bewaard met de veranderingen.
Rocío: Het is erg interessant om te zien hoe jouw schilderijen niet alleen verbonden zijn met de kijker, maar ook met elkaar, nietwaar? Dat is echt het bewijs dat ze leven, dat ze een eigen leven hebben. Het is grappig, deze liniaal die je hier hebt... van Renaissance..., van die Vlaamse ziel die je bent... herboren in...?
Rosendo: Ja, die liniaal is prachtig. Eerlijk gezegd zou ik die ondertekenen, als werk.
Rocío: Ja, zoals Duchamp zei, het werk zit in het oog dat het vindt, ook al is het al gemaakt..., zoals bij dit stuk, nietwaar? Maar goed, hoe mooi is het om dat als werk te erkennen, niet minder werk dan dat wat door iemands handen gaat, en toch niet te verwaarlozen, toegewijd zijn, bezig zijn met het werk door middel van het gebruik van techniek, kleur, het onderzoeken van de mogelijkheden... om tot Werk te komen, toch? Ik vind het erg mooi... Ik bedoel dat veel kunstenaars zich verschuilen achter deze kreet, "het zit in de blik", en dan beginnen ze assemblagewerken te maken, objecten die al op zichzelf werken, objecten, en ze ondertekenen die.., en uiteindelijk is dat een NEE tegen de techniek en het zorgvuldig onderzoeken van de componenten van elke kleur, van de chemische stof die elke kleur bevat, en de reactie ervan op wat er wordt geschilderd... En dit is wat ik denk, dat kan niet. Rosendo: Ja. Nou, ik vind het ook geweldig, nietwaar? Om te zoeken, en te vinden.., vind je ook niet?
Rocío: Ja, als het geen kritiek is in de zin van devaluatie, nee, het is dat ik denk dat het moet worden benadrukt, want ik vind het geweldig, maar minder geweldig dan dat te doen en dan dit ook techniek te gebruiken, de kleur te kennen op hetzelfde moment.
Rosendo: Ah Ha! Ha! Goed dan laten we het eruit halen. Dit is behoorlijk oud. "Schijnbare Stabiliteit" is de stapel boeken, verwijzend naar wat geschiedenis is, naar de verzameling van kennis.
Rocío: Ja, naar de chronologie. Het is een verwijzing naar het gebruik en de functie. Wat je doet met de boeken.
Rosendo: Dus daarom wordt tijd ook geassocieerd via meubels. Ze zouden niet meubels van vandaag kunnen zijn, ze moeten noodzakelijkerwijs meubels zijn die je uit de tijd halen.
Rocío: Ja, je gebruikt elementen die al volledig geaccepteerd zijn, om de aandacht niet af te leiden, nietwaar? En de kleuren...? Dit Vlaamse erfgoed van jou? Je brengt geen licht in je schilderijen, het licht straalt uit de kleuren zelf, en toch, zelfs zonder licht, zijn er schaduwen in je schilderijen, nietwaar? De kleuren geven de vormen, nietwaar? Hou je van de vormen?
Rosendo: Ik hou van kleuren. Kleuren geven de eigenaardigheid van elk object. Hetzelfde object is volledig anders in de ene kleur en in de andere. Kleuren hebben geschiedenis, hebben belang. Esthetisch zou het niet anders werken. De kleur komt uit Nederland, ja, uit de tijd dat ik daar beurs kreeg. Om ervoor te zorgen dat een object referentiewaarde heeft, moet het vergezeld gaan van een unieke betekenis, nietwaar? Als je deze stoelen ziet, en je denkt dat ze ergens voor hebben gediend, is het omdat ze verwijzen naar de functie die ze hebben. Ze kunnen meteen verwijzen naar een onderbroken functie. Je kunt een afwezigheid waarnemen, en om een afwezigheid waar te nemen, moet je weten dat er daar iemand geweest zou kunnen zijn. En dat is het onderwerp. En dit andere is het onderwerp van de zwarten.
Rocío: Spreken we over hoe je de werken titelt? Is het pure poëzie? Magritte omgezet in woorden?
Rosendo: Ja... dus juist deze serie heet "Waarom zijn onze huizen zo mooi?" Nou, dit schilderij is een kamer met een zwarte man die ik uit de krant haalde, van een stammoord in Afrika. In feite gaat het over de relatie die we hebben met het nieuws, met dingen: Ze leven met ons mee, maar hoe leven ze met ons mee? Door het te negeren! We kunnen het nieuws zien, of in documentaires verschrikkelijke dingen, maar het is buiten ons leven, terwijl het eigenlijk erin zit! Daarom schilder ik ze.
Rocío: Ja, omdat de schilderkunst ze verbindt, ze afdrukt in hetzelfde schilderij, of je het nu leuk vindt of niet, het zoekt niet de esthetische harmonie, maar brengt de levensvormen in één schilderij, dat in deze prioriteitsvolgorde een harmonieuze schoonheid biedt.
Rosendo: Natuurlijk, ze verbinden... dat is waar het om gaat. We zien eigenlijk een dode vrouw op tv, of in een schilderij in dezelfde kamer, in dezelfde ruimte, en we halen het uit ons conceptuele kader van wat die ruimte is, en dan gaan we gewoon eten met de bloemen!
Rocío: Je legt altijd je schilderijen uit met een aspect als een cryptogram, een bepaald feit of een opvallend element dat de aandacht trekt.
Rosendo: Ja, er zijn ook verschillende tijden, elementen die bij verschillende eeuwen horen, en ze zijn er allemaal, in dezelfde ruimte! En ze creëren niet alleen een omstandigheid, maar ook een reflectie. Er wordt veel gesproken over tijd.
Rocío: En hebben deze verschillen in techniek die je gebruikt ook te maken met deze meertijden in een mono-ruimte?
Rosendo: Ja, het brengt verwarring, ontwaking, en dan veel informatie.
Rocío: En de staat van afsluiting waarin de schilderijen in de serie "Verzamelaarskamers" zich bevinden? Deze situatie waarin men - in de term huis - bescherming verwart met fortificatie, nietwaar? Wanneer de beste bescherming is om geen angst te hebben. Deze benadrukking van de tijd in de ruimtes die je schildert, van "stilstaande momenten", opent een ruimte in het oog van de waarnemer, die eigenlijk tijd is, toch? Het lijkt erop dat je het moment schildert dat overblijft als restant van een handeling, een residu van het moment... de sfeer, wat er is achtergebleven... Je schildert de consequentie in een tijdssequentie, waarin het nog niet is overgegaan in oorzaak. Die tijdsruimte waarin alle oorzaken zijn gehuisvest, mogelijk zijn en bevatten, potentieel. Die tijdsruimte waarin de consequentie van een vorige oorzaak nog geen oorzaak op zichzelf is, nog niet is gedraaid als oorzaak, het is nog steeds consequentie, en toch voel je in die tijdsruimte, opgesloten in de mogelijkheid die deze consequentie heeft om op haar beurt duizend oorzaken te zijn.
Rosendo: Ja, wat je nu zegt is de Wet in fa-majeur, nietwaar?
Rocío: Nou ja, jij schildert de gestage, verwachtingsvolle stap, binnen de Octaaf.
